მთარგმნელი ცერცვაძე ზურაბ
ქალბატონ მერფის კერძო პანსიონს მაისის კაშკაშა მთვარე დანათოდა. ისეთი თბილი გაზაფხული იყო, ეტყობა, მალე დაცხებოდა. ყვავილებითა და ახლადშეფოთლილი ხეებით დამშვენებულ პარკში ქვეყნის დასავლეთსა და სამხრეთიდან ჩამოსული კომერსანტები და საზაფხულო კურორტების აგენტები ფუსფუსებდნენ. ყოველ კუთხეში არღნის ხმები ისმოდა, ცენტრში კი შადრევნის ნაკადი იფრქვეოდა. შესანიშნავი საღამო იყო და ბატონი ლაუსონი სიამოვნებით ისმენდა მასთან თავმოყრილი ადამიანებისპასუხებს მის მიერ დასმულ კითხვებზე.
ქალბატონ მერფის პანსიონის ფანჯრები ღია იყო. პანსიონის მოსახლეთა ერთი ჯგუფიპარმაღის კიბეებზე დაგებულ გერმანული ბლინების მსგავს მრგვალ ხალიჩებზემოკალათებულიყო.
მეორე სართულზე კი ქალბატონი მაკ კასკი ქმარს ელოდებოდა. ლოდინში მისთვისმომზადებული სადილი გაცივებულიყო.
ცხრა საათზე ბატონი მაკ კასკი მოვიდა. ჩიბუხი პირში ჰქონდა გაჩრილი, მანტიაიღლიაში ამოეჩარა. მაკ კასკიმ კიბეზე მსხდომთ მოუბოდიშა შეწუხებისთვის დაფრთხილად ავიდა, ცდილობდა, მათი ტანსაცმლის კალთებისათვის ფეხი არდაებიჯებინა.
ოთახში შესვლისას ბატონი მაკ კასკი გაოცდა. შესასვლელი ჩახერგილი იყო გაზქურისსახურავითა და კარტოფილის საჭრელი მანქანით. ცოლი კი, გაზქურასთან რომეგულებოდა, არსად ჩანდა.
- გავიგე, როგორ მოუხადე ბოდიში იმ ქუჩის ნაძირალებს იმის გამო, რომ მათიტანსაცმლის კალთას ფეხი დააბიჯე. - მოესმა ცოლის ხმა, - ცოლის ღირსება და ნერვებიკი არაფრად მიგაჩნია. შენს ლოდინში სადილი გაცივდა. განა არ კმარა, ყოველ შაბათსაღამოს რომ იგვიანებ ხოლმე, როცა შენი ხელფასის დიდ ნაწილს ფლანგავ ბატონგეილერის რესტორანში? დღეს ორჯერ გვესტუმრა ინკასატორი მოხმარებული გაზისფულზე.
- დედაკაცო, - თქვა ქმარმა და ქუდი და მანტია სავარძელზე დაყარა, - ადამიანთასაზოგადოებას თავაზიანობა ადუღაბებს, შენ კი შენი უხეშობით მას ამ საფუძველსაცლი. განა მეტისმეტი არაა, ჯენტლმენმა ქალს, რომელმაც მას გზა გადაუკეტა, მასთანმისვლის ნებართვა სთხოვოს? ბოლოსდაბოლოს, გამოაჩენ თუ არა მაგ ღვარძლიან ღორისსიფათს და მაჭმევ თუ არა საჭმელს!
ოთახის სიღრმეში მდგომ სავარძელში მოკალათებული ქალბატონი მაკ კასკი მძიმედწამოდგა და გაზქურასთან მივიდა. მან უცებ ტუჩები მოკუმა. ბატონმა მაკ კასკიმიცოდა, რომ ეს აფეთქების მომასწავებელი იყო, რომელსაც აუცილებლად ჭურჭლისმსხვრევა უნდა მოჰყოლოდა.
- მაშ ღორის სიფათი არა? - თქვა ქალბატონმა მაკ კასკიმ და შაშხითა და თალგამითსავსე ქვაბი მოისროლა.
ბატონი მაკ კასკი გამოცდილი გახლდათ ასეთ პაექრობაში. მშვენივრად იცოდა, რა უნდამოყოლოდა ასეთ დასაწყისს და მზად იყო, საკადრისი პასუხი გაეცა.
მაგიდაზე ეწყო: შემწვარი ღორის სუკები მჟაუნას გარნირით, პუდინგი, ყველი და სხვასაჭმელი. ბატონმა მაკ კასკიმ ჯერ იყო და სადილი დაუწუნა ცოლს და პუდინგისაჭმლის ნარჩენებისათვის განკუთვნილ თიხის ჭურჭელში გადაიტანა, მერე კი ცოლსყველის მოზრდილი ნაჭერი ესროლა, რომელიც ქალს ყვრიმალზე მოხვდა.
ამის შემდეგ ქალბატონ მაკ კასკის გონიერება რომ გამოეჩინა და ქმრისათვისსურნელოვანი ყავით სავსე ფინჯანი მიერთმია, ჩხუბს ბოლო მოეღებოდა.
ბატონი მაკ კასკი არ გახლდათ ორმოცდაათცენტიანი ტაბლდოტის მონაწილე, სადაცუბადრუკ ჩეხებს შეუძლიათ ჭიქა ყავაზე ყოველგვარ უთანხმოებას წერტილი დაუსვან.არა, ის ამას არ გააკეთებს! იგი მზად იყო ხელის გადასაბანი ჯამი ეთხლიშაცოლისათვის, მაგრამ მერფის პანსიონში ასეთი ჯამები არ იყო; მათ სანაცვლოდჭურჭლის გასარეცხ მინანქრის ჭურჭელს იყენებდნენ. ბატონმა მაკ კასკიმ დაავლო ხელიამ ჭურჭელს და ცოლს ესროლა, მაგრამ ქალბატონი მაკ კასკი დროზე გადაიხარაგვერდზე და თავიდან აიცილა დარტყმა. თავის მხრივ, იგი სწვდა უთოს, რათასაბრძოლო იარაღად გამოეყენებინა და ამით წერტილი დაესვა ქმართან“გასტრონომიული” დუელისათვის. მაგრამ ამ დროს ქვედა სართულიდან საშინელიხმაური მოესმათ, რამაც ისინი იძულებული გახადა დროებით დაზავებულიყვნენ.
სახლის კუთხის მიმდებარე ტროტუარზე პოლიციელი კლერი მორიგეობდა. “კვლავ ჯონმაკ კასკი და მისი ცოლი ჩხუბობენ”, - გაიფიქრა მან, როცა მაკ კასკების ოთახიდანხმაური გაიგონა, “რა ვქნა, ხომ არ ავიდე და გავაშველო? მაგრამ არა, არ ღირს,ცოლ-ქმარი არიან და ერთმანეთის მიმართ ცოტაოდენი პატივისცემის გრძნობა მაინცექნებათ შერჩენილი. გარდა ამისა, მთელ თავიანთ ჭურჭელს ხომ არ გაიმეტებენდასამსხვრევად.”
სწორედ ამ დროს კლერს მაკ კასკების ოთახის ქვედა სართულიდანაც ჩამოესმა ისეთიძლიერი ხმაური, გეგონებოდათ ქვეყნიერების აღსასრული დადგაო. “ალბათ კატაამსხვრევს ჭურჭელს” გაიფიქრა მან, არც ამ ხმაურს მიაქცია ყურადღება და ახლა სხვაადგილისკენ გაემართა სათვალთვალოდ.
ხმაური კი ისეთი ძლიერი იყო, კიბის მოაჯირს აზანზარებდა. პარმაღის საფეხურებზემსხდომთ ხმაურის მიზეზის დასადგენად დაზღვევის ძველი ინსპექტორი, პროფესიითგამომძიებელი, ბატონიÈთოუმი გაგზავნეს. უკან დაბრუნებულმა თოუმიმ ხალხს ამცნო,ქალბატონ მერფის ბიჭუნა, პატარა მაიკი დაიკარგა, დედა ისეა დამწუხრებული, მისიტირილი და გოდება ცასა სწვდებაო.
ბატონი თოუმი საგალანტერიო საქონლის გამყიდველის, ახალგაზრდა ქალის, პერდისგვერდით იჯდა. მათ დიდი ხანია მოსწონდათ ერთმანეთი, თავი ვერ შეიკავეს და,სხვების შეუმჩნევლად, ერთმანეთს ხელები ჩასჭიდეს. შინაბერა ქალბატონმა ვოლშებმა,პანსიონის მოსამსახურეებმა, ყოველდღე ხმაურს რომ უჩიოდნენ პანსიონში და უაზროლაქლაქს იყვნენ მიჩვეულნი, იკითხეს, კედლის საათის უკნიდან ვინმე ხომ არგვითვალთვალებსო.
თავისი ჩასუქებული ცოლის გვერდით მჯდომი მაიორი გრიგი წამოდგა, მანტიისღილები შეიბნია და თქვა:
- რაო, ბავშვი დაიკარგაო? მთელ ქალაქს მოვივლი და ვიპოვი.
ცოლმა, ქმარს დაბინდების შემდეგ გარეთ რომ არ უშვებდა, ამჯერად ბარიტონითუთხრა:
- წადი, ლუდვიგ! ასეთი მწუხარე დედის შემხედვარე, გულქვა უნდა იყოს ადამიანი,რომ ყველაფერი, რაც კი შეუძლია, არ გააკეთოს ბავშვის მოსანახად.
- საყვარელო, მომეცი სამოცი ან ოცდაათი ცენტი მაინც სამგზავროდ. გზააბნეულიბავშვი შეიძლება შორს იყოს წასული.
- თქვა მაიორმა.
კიბის პირველ საფეხურზე ჩამომჯდარი მოხუცი დენი, მეორე სართულის უკანა მხარეს,ვესტიბულში რომ ცხოვრობდა, ქუჩის ნათურის შუქზე გაზეთს ათვალიერებდა. იგიეძებდა სტატიას ქუჩაში მომხდარ ავტოავარიაზე. ქალბატონი მერფი კი მოსთქვამდა:
- ო ღმერთო, სად არის ჩემი პატარა ბიჭუნა!
- უკანასკნელად როდის ნახეთ ბავშვი? - შეეკითხა მას მოხუცი დენი, რომელიც“სამშენებლო-კომერციული ლიგის” შეტყობინებას ათვალიერებდა.
- ვაი, ვაი! - ტიროდა დედა, - გუშინ, ან შეიძლება ოთხი საათის წინ. ახლა კი ჩემთანაღარ არის. ო, ჩემო პატარა ბიჭუნავ მაიკ! იგი ტროტუარზე თამაშობდა. ეს იყო ამდილით ან ოთხშაბათს. ისე ვარ სამუშაოთი დატვირთული, რომ დღეებს ვეღარვიმახსოვრებ. მთელი სახლი გავჩხრიკე, სხვენიდან სარდაფამდე, მაგრამ მის კვალს ვერმივაგენი. ბავშვი ნამდვილად არაა ამ შენობაში.
უხმაურო, მოღუშული, უზარმაზარი ქალაქის მცხოვრებლები ყოველთვის იყვნენ ამქალაქის მაწყევარნი; მათ იგი სასტიკ და დაუნდობელ მონსტრად მიაჩნდათ მისმკვიდრთა მიმართ. მის ქუჩებს სევდის მომგვრელ უღრან ტყეებს და ვულკანისამოფრქვევის შედეგად გაჩენილ უდაბნოებს ადარებდნენ. მაგრამ ასთაკვი*, უხეშკანთან ერთად გემრიელ ხორცსაც ხომ შეიცავს. თუმცა, შესაძლოა ამას სხვა გამოთქმაუფრო უხდებოდეს, მაგრამ არა უშავს, ასეთი შედარებისათვის არავინ დამძრახავს.
ისე არაფერი აგდებს საგონებელში ადამიანს, როგორც პატარა ბავშვის დაკარგვა.პატარას ყველაფერი აინტერესებს და შეუძლებელია განსაზღვრო, სად შეიძლება ამოყოსთავი.
მაიორმა გრიგმა ჩქარი ნაბიჯებით პროსპექტის ყველა კუნჭული შემოიარა და ბოლოსპოლიციაში მივიდა.
- აქ სადმე ახლოს ხომ არ გიპოვიათ სახლიდან გამოპარული, სახემოთხუპნული ექვსიწლის ბიჭუნა? - ჰკითხა მან პოლიციის მოხელეს...
კიბის საფეხურზე ჩამომჯდარი ბატონი თოუმი მის ხელში ჩაბღუჯულ ახალგაზრდაქალბატონ პერდის მაჯის გათავისუფლებას არ აპირებდა.
- იფიქრეთ იმ საბრალო, საყვარელ ბიჭუნაზე, დედამისს რომ გაეპარა სახლიდან! -უთხრა მას პერდიმ, - ვაითუ ტრამვაიმ გასრისა. ო, რა საშინელებაა ამის გაფიქრებაცკი.
- მართლაც რომ საშინელებაა.
- დაეთანხმა ბატონი თოუმი და მაჯაზე ხელი მოუჭირა, - მზად ვარ ახლავე გავვარდე და მოვძებნო საბრალო ბიჭუნა.
- რა თქმა უნდა, - თქვა ახალგაზრდა ქალბატონმა, - ეს უნდა გააკეთოთ, მაგრამ, ობატონო თოუმი, თქვენ ისე თავგამოდებული და თან, წინდაუხედავი ხართ, მეშინია,თქვენმა ენთუზიაზმმა შეიძლება ავარია შეგამთხვიოთ. მაშინ რა...
მოხუცი დენი, მუხლებზე გაზეთი რომ გაეშალა, კითხულობდა სტატიას საარბიტრაჟოხელშეკრულებაზე და კითხვისას სტრიქონებს თითს აყოლებდა...
მეორე სართულზე კი ცოლ-ქმარი მაკ კასკები, მათ ქვემოთ მომხდარმა აურზაურმა რომაიძულათ ჩხუბი შეეწყვიტათ, ფანჯარაზე გადმოდგნენ, რათა გაეგოთ, რა მოხდა ქვემოთ და თან სუფთა ჰაერი შეესუნთქათ მეორე რაუნდისათვის ძალის
მოსაკრებად. ბატონი მაკ კასკი საჩვენებელი თითით ჟილეტიდან თალგამის შეჭამანდისნარჩენებს იცილებდა, მისი ცოლი კი თვალებს ისრესდა, შემწვარ ღორის ხორცზემოყრილ მარილს რომ დაეწითლებინა.
- პატარა მაიკი დაიკარგა, - თქვა ქალბატონმა მაკ კასკიმ ჩურჩულით, - პატარა ცელქიბიჭუნა მაიკი.
- ბიჭუნა დაიკარგა? - თქვა ბატონმა მაკ კასკიმ და ფანჯრიდან გადმოიხარა, - ო ესძალიან ცუდია. ქალი რომ დაკარგულიყო, დიდად არ ვინაღვლებდი, რადგანსაიდანაც ქალი მიდის, იქ მშვიდობა მყარდება. ბიჭუნა კი...
ნიშნად იმისა, რომ ქალბატონი მაკ კასკი არ იზიარებდა ქმრის თვალსაზრისს, მკლავზეხელი მოუჭირა ქმარს და მგრძნობიარე ტონით უთხრა:
- ჯონ, ქალბატონ მერფის ექვსი წლის ბიჭუნა დაიკარგა, გესმის, ჯონ? ექვსი წლის წინბიჭი რომ გაგვჩენოდა, ისიც ხომ ექვსი წლის იქნებოდა.
- ჩვენ არასოდეს გვეყოლებოდა ბავშვი. - ნაღვლიანი ხმით მიუგო ბატონმა მაკ კასკიმ.
- მაგრამ რომ გვყოლოდა? ჯონ, დაფიქრდი, როგორ ვიქნებოდით ამაღამდამწუხრებულნი. ჩვენი პატარა ფელანის საპოვნელად მთელ ქალაქს მოვივლიდით დასულაც აღარ დავბრუნდებოდით, თუ ვერ ვიპოვნიდით.
- სისულელეს ამბობ! - თქვა მაკ კასკიმ, - ჩვენს პატარას პაპაჩემის ხსოვნისპატივსაცემად კანტრიმს დავარქმევდით და არა ფელანს.
- აბა რას ამბობ? - მიუგო ქალბატონმა მშვიდი ტონით, - ჩემი ძმა ისეთი ღირსეულიადამიანი იყო, მრავალ მაკ კასკის გადაწონიდა. სწორედაც რომ მისი სახელი უნდადაგვერქმია ბავშვისათვის.
ქალბატონი მაკ კასკი გადაიხარა ფანჯრის მოაჯირზე და ქვემოთ გადაიხედა.
- ჯონ, - თქვა მან წყნარად, - ვწუხვარ, რომ ასე ავფეთქდი და შეუფერებელი საქციელიჩავიდინე.
- ეს ნაჩქარევად მომზადებული პუდინგისა და თალგამის შეჭამადის ბრალია.საერთოდ, სამხარი იყო ნაჩქარევი.
ქალბატონმა მაკ კასკიმ ნაზად მოუთათუნა ქმარს მკლავზე ხელი და მერე მისი უხეშიხელის მტევანი თავის ნაზ ხელებში მოიგდო.
- ყური უგდე საბრალო ქალბატონ მერფის გოდებას! ასეთი საშინელი ამბები ყოველდღეხდება ამ უზარმაზარ ქალაქში და მალე დავიწყებას მიეცემა ხოლმე.
ბატონმა მაკ კასკიმ მოუხეშავი მოძრაობით ხელი გაითავისუფლა და ცოლს მოეხვია.
- ჩვენი პატარა ბავშვი რომ მოეტაცათ, ჩემს თავს რაღაცას ავუტეხდი, მაგრამ ჩვენ ხომარ გვყოლია ბავშვი. ჯუდი, საშინლად მოგექეცი. გთხოვ, დაივიწყო, რაც მოხდა დამაპატიო.
შემდეგ ორივე ფანჯრის რაფიდან გადაიხარა და ცქერა დაუწყეს იმ დრამატულმოვლენებს, ქვემოთ რომ ხდებოდა.
დიდხანს აკვირდებიდნენ ისინი ამ ამბებს. აღელვების ტალღამ ტროტუარზეგადაინაცვლა. ჯგუფ-ჯგუფად თავმოყრილი ადამიანები ერთმანეთს რაღაცეებსეკითხებოდნენ, ათასგვარ ჭორებს ავრცელებდნენ და ისეთ დასკვნებს აკეთებდნენ, რაცშორს იყო ლოგიკისაგან. ქალბატონი მერფი დიდის გაჭირვებით მიმოდიოდა ხალხისნაკადში. ისე დალასლასებდა, ცრემლის ნიაღვრით ძირშემორეცხილ მთის მეწყერსმოგაგონებდათ. ცნობისმოყვარენი შიკრიკებს აგზავნიდნენ მასთან.
ცოტა ხნის შემდეგ ხალხის ღრიანცელმა ახალი ძალით იფეთქა პანსიონთან.
- რა ხდება, ჯუდი? - შეეკითხა ცოლს ბატონი მაკ კასკი.
- ეს ქალბატონი მერფის ხმაა, - მიუგო ქალბატონმა მაკ კასკიმ და თან ყურს უგდებდაამ ხმას, - ის ამბობს, უკვე ვიპოვეო შვილი. პატარა მაიკს მაგიდის ქვეშ დაგდებულლინოლეუმის რულონის გვერდზე დასძინებია.
ბატონმა მაკ კასკიმ გადაიხარხარა.
- ესეც შენი ფელანი! - თქვა მან, - შვილი რომ გვყოლოდა, ალბათ ისიც მოგვიწყობდაისეთივე ოინს, ამ ქეციანმა ლაწირაკმა რომ ჩაიდინა. ერთ მშვენიერ დღეს შეიძლება იგიდაკარგული გვგონებოდა, მერე კი საწოლის ქვეშ მოკალათებული გვეპოვნა.
ქალბატონმა მაკ კასკიმ ტუჩები მოკუმა. იგი მძიმედ წამოდგა და ჭურჭლის კარადასთანმივიდა.
როცა ხალხი გაიფანტა, პოლიციელი კლერი ქუჩის კუთხეში დაბრუნდა და გაოცებულმაყური მიუგდო ხმას, მაკ კასკების ბინიდან რომ ჩამოდიოდა: ლითონისა და ფაიფურისჭურჭლის მსხვრევის ხმა ისეთივე ძალით მოისმოდა, როგორც ადრე, ვიდრე იგი ქუჩისკუთხეს დატოვებდა. კლერიმ ჯიბიდან საათი ამოიღო.
- როგორც ჩანს, ბატონი მაკ კასკისა და მისი ცოლის დუელი გრძელდება. ასეთისაქციელით ქალბატონ მაკ კასკის შეუძლია გვარიანად გაავარჯიშოს ქმარი და ღონეშემატოს მას.
პოლიციელი კლერი უკან გაბრუნდა და სეირნობა დაიწყო ქუჩის კუთხის სიახლოვეს.
როგორც კი ქალბატონმა მერფიმ კარის დაკეტვა და დასაძინებლად წასვლა დააპირა,მოხუცმა დენიმ გაზეთი დაკეცა და კიბეებს აუყვა.
____________________
* ასთაკვი - კიბოსნაირთა კლასის ზღვის ცხოველი.