ევროპის დასავლეთ სანაპიროს ერთ-ერთ ნავსადგურში ერთი ღარიბულად ჩაცმული კაცი თავის სათევზაო ნავში ჩაწოლილა და თვლემს. კოხტად გამოწკეპილი ტურისტი კი ფოტოაპარატში ფერად ფირს დებს, რათა მასზე იდილიური სურათი აღბეჭდოს: ლაჟვარდოვანი ზეცა, ზურმუხტისფერი ზღვა მშვიდი ქათქათაქოჩრიანი ტალღებით, შავი ნავი, მეთევზის წითელი ქუდი. ჩხაკ. კიდევ ერთხელ: ჩხაკ, და რაკი ყველაფერი კარგი სამობით არის, თანაც სიფრთხილეს თავი არა სტკივა, მესამედაც: ჩხაკ. ამ ჩხაკუნმა, ლამის მტრულად რომ გაისმა, მთვლემარე მეთევზე გამოაღვიძა. ნამძინარევი ზანტად წამოიწია, ზანტადვე მოაფათურა ხელი სიგარეტის კოლოფის ასაღებად, მაგრამ სანამ მიაგნებდა, დაუზარელმა ტურისტმა ცხვირწინ შეაგება თავისი კოლოფი, შიგ პირში გასჩარაო სიგარეტი, ვერ ვიტყვით, მაგრამ ხელში კი შეაჩეჩა და ეს ნაუცბათევი თავაზიანობა მეოთხე, ამჯერად სანთებელას, დაჩხაკუნებამ დააგვირგვინა. ამ, ცოტა არ იყოს, გადაჭარბებულმა თავაზიანობამ გამაღიზიანებელი უხერხულობა გამოიწვია, რისი გაფანტვაც იქაური ენის მცოდნე ტურისტმა საუბრის გაბმით სცადა.
"დღეს კარგად ითევზავებთ".
მეთევზემ თავი გადააქნია.
"მე მითხრეს, დღეს კარგი სათევზაო ამინდიაო".
მეთევზე თავს უქნევს.
"მაშ, არ აპირებთ წყალში შესვლას?"
მეთევზემ თავი გადააქნია. ტურისტის მღელვარება მატულობს. აშკარად გულთან მიუტანია ღარიბულად ჩაცმული კაცის ბედი, ხელიდან გაშვებულ შესაძლებლობაზე დარდი მოსვენებას არ აძლევს.
"ოჰ, ალბათ შეუძლოდ ხართ".
როგორც იქნა მეთევზე ჟესტებით საუბრიდან სიტყვებით საუბარზე გადავიდა. "თავს დიდებულად ვგრძნობ", თქვა მან, "ასე კარგად არასოდეს ვყოფილვარ". წამოდგა, გაიმართა, თითქოს თავისი ათლეტური აღნაგობის დემონსტრირება უნდაო. "ფანტასტიურად ვგრძნობ თავს".
ტურისტის სახეზე სულ უფრო და უფრო შეჭირვებული გამომეტყველება იხატება; გული გაუსკდება, ეს რომ არ იკითხოს: "მერედა, რატომ არ შედიხართ წყალში?"
"დღეს უკვე ვიყავი შესული და იმიტომ", მოკლედ მოუჭრა მეთევზემ.
"კარგად ითევზავეთ?"
"ისე კარგად, რომ მეორედ შესვლა აღარ მჭირდება, ოთხი ასთაკვი მიწყვია კალათაში, თითქმის ორი დუჟინი სკუმბრია დავიჭირე..."
ნამძინარევი მეთევზე როგორც იქნა მოცოცხლდა და ტურისტს დასამშვიდებლად მხარზე მოუთათუნა ხელი. მისი შეწუხებული სახე მეთევზემ თუმცა უადგილო, მაგრამ გულისამაჩუყებელი მზრუნველობის გამოხატულებად მიიჩნია.
"ხვალისთვისაც მეყოფა, ზეგისთვისაც", ამბობს იგი, რათა ამ უცხო კაცს გულს მოეფონოს. "გინდათ ჩემი სიგარეტი მოგაწევინოთ?"
"დიახ, გმადლობთ".
სიგარეტები პირში გაიჩარეს, გაისმის მეხუთე დაჩხაკუნება. უცნობი თავის კანტურით ჯდება ნავის კიდეზე, კამერას გვერდზე დებს, მას ხომ ახლა ორივე ხელი სჭირდება, რათა სათქმელს მეტი დამაჯერებლობა მიანიჭოს.
"სულაც არ მინდა თქვენს პირად საქმეში ჩავერიო", ამბობს იგი, "მაგრამ, აბა ერთი წარმოიდგინეთ, დღეს მეორედ, მესამედ, შესაძლოა, მეოთხედაც რომ გახვიდეთ სათევზაოდ, სამ, ოთხ, ხუთ, შესაძლოა ათ დუჟინ სკუმბრიასაც დაიჭერთ... წარმოიდგინეთ, რა!"
მეთევზე თავს უქნევს.
"მარტო დღეს კი არა", განაგრძობს ტურისტი, "ზეგაც, მაზეგაც, როცა კი ამინდი ხელს შეგიწყობთ, ორჯერ, სამჯერ, შესაძლოა ოთხჯერაც გახვალთ - ჰოდა, იცით, რა მოხდება?"
მეთევზემ თავი გადააქნია.
"ერთ წელიწადში, ან უფრო ადრეც, მოტორიანი ნავის ყიდვას შეძლებთ, ორ წელიწადში - მეორე ნავს, სამ-ოთხ წელიწადში კი ალბათ პატარა კატერსაც გამოჰკრავთ ხელს, ორი ნავით ან კატერით, რასაკვირველია, ბევრად მეტს დაიჭერთ - ერთ მშვენიერ დღეს კი ორი კატერის მფლობელი გახდებით, მერე კი...", აღფრთოვანებისაგან რამდენიმე წამით ხმა ჩაუწყდა, "მერე კი პატარა მაცივარს მოაწყობთ, ანდა საბოლველს, მოგვიანებით - სამარინადო ფაბრიკას, საკუთარი შვეულმფრენით იფრენთ წყლის ზემოთ, იქიდან უკეთ შეამჩნევთ თევზების გუნდს და თქვენს კატერებს რადიოგადამცემით მიაწვდით მითითებებს. ლოქოზე ლიცენზიას მოიპოვებთ, თევზის რესტორანს გახსნით, ასთაკვს პირდაპირ პარიზში გაგზავნით საექსპორტოდ, გადამყიდველების გარეშე, მერე კი...", უცნობს ისევ წაერთვა ხმა აღფრთოვანებისგან. გუნებაწამხდარი, ლამის შვებულების სიხარულჩამწარებული, თავის კანტურით მისჩერებია მშვიდად მონანავე ტალღებს, რომლებშიც დაუჭერელი თევზები ხალისიანად ჭყუმპალაობენ.
"ჰოდა, მერე", ამბობს ტურისტი და აღელვებისგან კვლავ უწყდება ხმა. მეთევზე ზურგზე უტყაპუნებს ხელს, როგორც ბავშვს, რომელსაც ლუკმა გადასცდა ჭამისას. "რა მერე?" ეკითხება წყნარად.
"მერე", ამბობს უცნობი ჩუმი აღტაცებით, "მერე შეგიძლიათ აქ, ამ ნავსადგურში მშვიდად ჩამოჯდეთ, მზეს მიეფიცხოთ და ზღვის დიდებული ხედის ცქერით დატკბეთ".
"ახლაც ამას არ ვაკეთებ?" ეუბნება მეთევზე, "ვზივარ ჩემთვის მშვიდად ნავსადგურში და ვთვლემ; ეგ არის, თქვენმა ჩხაკუნმა დამირღვია მყუდროება".
ამგვარად დამოძღვრილი ტურისტი შეფიქრიანებული განშორდა მეთევზეს: მას ხომ აქამდე ასე სწამდა - იმისთვის ვმუშაობ, რათა ერთ მშვენიერ დღეს მუშაობა აღარ დამჭირდესო. ღარიბულად ჩაცმული კაცის მიმართ სიბრალული უკვალოდ გაუქრა და ცოტათი კიდეც შეშურდა მისი.


1963 წ.